ماکس وبر، هاینریش ریکرت و تمایز میان علوم انسانی و علوم طبیعی

Authors

کیوان الستی

abstract

برای توضیح این که چرا «پیشرفت»، آن گونه که در تاریخ علوم طبیعی دیده می شود، در تاریخ علوم انسانی محسوس نیست،معمولاً دو رویکرد متفاوت اتخاذ می شود.یک رویکرد می پذیرد که روش علوم انسانی با علوم طبیعی یکسان است، ولی کیفیت علوم انسانی نازل تر از کیفیت علوم طبیعی است، و یا به معنایی که علوم طبیعی «علم» است، علم نیست. رویکرد دیگر، علوم انسانی را به اندازه ی علوم طبیعی، علم می داند. اما آن را دارای کیفیتی متفاوت می دانند؛ و به واسطه ی همین، روش متفاوتی نیز برای آن قائل هستند. از طرفداران رویکرد دوم، می توان نوکانتی هایی همانند ویلهلم ویندلباند و هاینریش ریکرت و هم چنین کسی که بسیار وامدار آن دو است یعنی ماکس وبر را نام برد. در این مقاله، ابتدا در مورد تمایز موضوع دو علم، و همین طور تمایز میان «توضیح» و «فهم» شرح مختصری ارائه خواهد شد. سپس دیدگاه های مکتب نوکانتی، با برجسته کردن نظرات کسی که ماکس وبر بیشترین تأثیر را از او گرفته، یعنی هاینریش ریکرت مورد بررسی قرار می گیرد. سپس با تمرکز بر مرز بندی جدید، مورد نظر ریکرت و وبر، در مورد تمایز میان دو علم، به بررسی جزئی تر دیدگاه های ماکس وبر پرداخته خواهد شد. در نهایت این نتیجه گرفته خواهد شد که رویکرد وبر از بسیاری جهات می تواند مشابه روش دانشمندان علوم طبیعی نیز باشد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ماکس وبر و مناقشۀ روشی

ماکس وبر و مباحث روش‌شناختی‌ای مطرح می‌کند دستمایۀ تفاسیر و خوانش‌های بسیار متعددی بوده است. این تفاسیر بیشتر به قرابت‌های فکری و تاثیرپذیری‌های وبر از سایر متفکران پیشین یا معاصر وبر تاکید کرده‌اند. این شیوه از خوانش، در هر مسیری که برای شرح و تفسیر انتخاب می‌شود، دچار یک‌جانبه‌گرایی‌هایی می‌شود که دست‌آخر نمی‌توان به مبنایی واحد برای انتخاب از میان آنها رسید. بازسازی فضای فکری و صورت‌بندی مجد...

full text

جامعه‌شناسی مذهبی ماکس وبر و جایگاه آن در اسلام

جامعه‌شناسی مذهبی ماکس وبر و جایگاه آن در اسلام سید محمدامین حسینی[1]- دکتر سید حسن ملائکه [2]- مریم عابدینی[3] چکیده: محور مرکزی جامعه ‌شناسی وبر، چگونگی ارتباط اعتقادات مذهبی با ساخت‌های اجتماعی و اقتصادی است. مطالعات وبر تا اندازه‌ای درباره سازمان اقتصادی جامعه، سیستم‌های سیاسی، بورکراسی و حقوق خود دنباله طبیعی جامعه‌شناسی مذهب می‌باشد. پس از عقلایی شدن مذهب، مسئله بعدی مسئله تنش و فاصله می...

full text

تحلیل ابژکتیویتۀ ماکس وبر در پرتو فلسفۀ استعلایی کانت

ماکس وبر حامل مهمترین پرسش فلسفیِ مجادلات روش­شناختی قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم بوده است: «معنا و ماهیت ”ابژکتیویته“ در علوم فرهنگی و اجتماعی چیست؟». او با گذر از دوگانۀ پوزیتیویستیِ ”آزادی ارزشی“ و ”حکم ارزشی“ و استفاده از اصطلاحِ ”ربط ارزشیِ“ طرح شده توسطِ مکتب نوکانتی جنوب غربی آلمان توانست مسیر ویژه­ای برای تاسیس علوم فرهنگی و ابژکتیویته آن فراهم آورد. اما فهم و تبیین جایگاه ”ربط ارزشی“ برای د...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
جستارهای فلسفی

ISSN 2008-0433

volume 10

issue شماره 1( پیاپی 23) 2013

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023